Procedencia do nome do Concello
Trazo é un topónimo que provén das bases prerromanas tarra, “altura rocosaâ€, ou tor de significado similar. Trazo, de Taracio ou Toracio, con sÃncopa na vocal bretónica é o nome dunha parroquia e concello que ten a igrexa parroquial nun lugar alto, sobre a chamada Baixa de Trazo.
As terras do actual municipio de Trazo pertenceron á xurisdición de Montaos. Esta xurisdición existÃa polo menos dende o século XII e figura por primeira vez nunha doazón de Alfonso VII á mitra compostelá datada no 31 de maio de 1124. Nela establecéronse os lÃmites dende a Ponte de Sigüeiro ao monte Xalo e incluÃa practicamente todas as parroquias do concello. Os Bermúdez de Montaos, descendentes ou sucesores dos poderosos condes de Traba, exerceron este señorÃo tendo como lugares principais Montaos (Ordes) e Lestrove, na parroquia de Benza.
En Lestrove posuÃan unha importante fortaleza que aÃnda conserva restos do seu antigo poderÃo cando a consignou Anxo do Castelo no seu Inventario da Riqueza Monumental e ArtÃstica de Galicia, pero o abandono e o tempo remataron con ela.
Podemos ler neste inventario que as torres de Lestrove pertencÃan ao Conde de Graxal de Campos. Efectivamente o condado de Graxal de Campos uniuse ao marquesado de Montaos por enlaces matrimoniais.
O agora termo municipal de Trazo, nos tempos do Antigo Réxime, pertencÃa á provincia de Santiago, unha das clásicas do Reino. Promulgada a Constitución de 1812, forma parte da provincia única de Galicia. Ao dividirse Galicia en catro provincias, o concello de Trazo forma parte da nova provincia da Coruña.
Cando a Deputación fai única a distribución en partidos xudiciais no ano 1820, as parroquias de Trazo dependÃan do partido xudicial de Poulo. Cando se fai a nova distribución polo R.D. do 21 de abril de 1834, pasa a pertencer ao novo partido xudicial de Ordes, pasando Trazo ao partido xudicial de Santiago, no que permanece ata a Lei 38/ 1988, do 28 de decembro, que volve a reinstaurar o partido xudicial de Ordes, ao cal volta novamente Trazo.
No tempo de vixencia dos xulgados comarcais, Trazo tivo o seu xulgado propio, do que dependÃan os xulgados de paz dos concellos de Buxán, Oroso e Tordoia.
As súas parroquias son dependentes eclesiasticamente da diócese de Santiago de Compostela. Son todas matrices agás as de Morlán, Monzo e Vilouchada que son anexas.
A capital municipal do concello de Trazo tamén sufriu diversas variacións, estivo na Baixa (parroquia de Trazo), en A Cuca (parroquia de Morlán) e na actualidade en Viaño Pequeño (parroquia de Campo), onde se atopa a casa do concello.
Esta foi construÃda polos arquitectos Rafael Baltar Tojo e José Antonio Bartolomé Argüelles en 1975. É unha moderna e orixinalÃsima construcción que rompe coa idea tradicional, tal e como di Ofelia Seijas, coa súa planta circular. Foi proxectada deste xeito debido, en parte, ao seu lugar de emprazamento, unha rotonda que estaba para ser praza. A planta superior acolle as oficinas do concello e está recorrida por un anel de ventanas interrumpido pola apertura do balcón consistorial. A planta inferior antigamente estaba toda corrida por un porche, hoxe en dÃa ese porche pechouse para dar lugar a novas oficinas. A cuberta cónica está rematada por un lucernario que ilumina o vacÃo central do edificio no que se atopan as escaleiras. O volumen desta cuberta acolle o arquivo municipal e os espacios de almacenalle ademais de un despacho.
Heráldica
O escudo do Concello de Trazo consiste nun castelo de plata en campo de sinople adestrado dun lobo pasante do mesmo. Estas armas representan ao señorÃo da linaxe “Vega†sobre esta vila. O escudo ten un informe favorable da Real Academia de 1978, se ben, a representación máis axeitada da liñaxe “Vega†é representada nesta ocasión.
A bandeira do Concello de Trazo consiste nun pano verde e un castelo de branco, e, á súa dereita, un lobo pasante de branco. Estas cores representan ao señorÃo da liñaxe “Vega†sobre este municipio e o carácter puramente agrÃcola e rural do municipio no que destacan os seus extensos prados.